فهرست مطالب
فصلنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
پیاپی 177 (1385)
- تاریخ انتشار: 1385/02/11
- تعداد عناوین: 10
-
صفحه 1لقد مر النقد الادبی عند العرب بمراحل زمینه مختلفه، و کان له فی کل مرحله من هذه المراحل میزاته الخاصه التی تفرضها تلک المرحله. و لقد تطور هذا النقد علی مدی عده قرون حتی وصل الی درجه عالیه من التنظیم و الابداع علی مانراه فی المرحله العباسیه. و المطالع کتب النقد الحدیثته یجد ان هناک اختلافا بین النقاد العرب المعاصرین حول تقسیم هذه المراحل عند البعض غیر مقنع الی حد ما، الا ان الجمیع قد اوفی الموضوع حقه و اصاب الهدف.
-
صفحه 17همانطور که در مقاله پیشین گفته آمد، شاعران حکیم، در اشعار خود، به بیان حکمت های الهی و انسانی در بلندای زندگانی این جهانی، برای نیکوتر شدن حال آیندگان در طول زمان، کوشیده اند و در مضامین شعر عربی و فارسی مشترکاتی را می نگریم که می رسانند این معانی در شرق رواج داشته و پارسی گویان و تازی پردازان حکمت آموز، در هر سرزمینی که بوده اند بدان معنی توجه داشته اند. و شاعرانی چون شیخ ابوالفتح البستی و دقیقی و ابو الطیب المتنبی و موسی الحداد البلخی و افصل المتکلمین سعدی شیرازی، زبان به سحر حلال گشوده اند و بر جلوه آن حقائق فزوده اندکه ان من الشعر الحکمه و ان من البیان لسرحا نگترنده نیز به ترجمه و شرح و تحلیل منثور و منظوم این حکمت ها پرداخته است تا کواکب آن معانی زیبا در آسمان دلها فروزانتر گردد. تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.
-
صفحه 37مدیحه سرایی یکی از فنون اصیل و ریشه دار در ادبیات عرب است و از حیث مضمون شاخه های متنوعی دارد که مدح پیامبر یکی از شاخه های آن است. مدح نبوی در عصر حیات آن حضرت پدید آمد و در قرن هفتم با عنوان اصطلاحی بدیعیات استمرار یافت. بدیعیه سرایان غالبا موضوعاتی همچون وصف اخلاق و صفات و فضایل پیامبر، ذکر اماکن نزول وحی، وصف حسب و نسبت پیامبر و بیان گوشه هایی از اخبار و سیره آن بزرگوار را مورد توجه قرار داده اند. شوقی که یکی از شاعران بدیعه سرای معاصر است همچون اسلاف خود در تصویر سیمای پیامبر به موضوعاتی چون میلاد، مناقب، فضایل پیامبر، معجزه و کرامات، معراج، دین و نظام سیاسی – اجتماعی اسلامی و جهاد و توسل و شفاعت پرداخته است.
-
صفحه 57محمد جواد بهمنیار ارجوزه ای را درباره انواع جمله های عربی به عنوان «تکمله ای بر الفیه ابن مالک اندلسی» سروده است. این مقال با مقدمه ای درباره نقش دانشمندان و نویسندگان ایرانی تبار در زمینه ی تحقیق و تالیف علوم عربی در گذشته و حال آغاز می شود، سپس خلاصه ای درباره زندگی علمی ابن مالک اندرسی ناظم الفیه، و محمد جواد بهمنیار ناظم تکمله انواع الجمل را ارائه می کند. و سر انجام ابیات منظومه بهمنیار را که به 52 بیت می رسد. شرح و توضیح می دهد. باشد که خوانندگان عربی زبان بر توانمندی های علمی ایرانیان، . خدمات بزرگی که به زبان و علوم عربی انجام داده اند واقف گردند. و طلاب نحو از این تکمله بهره مند شوند.
-
صفحه 77مقوله اشتراک لفظی از موضوعات مورد توجه زبان شناسان به ویژه معناشناسان است از آنجا که این موضوع در گذشته نیز مورد اتهام اهل لغت بوده است. در این مقاله تلاش می شود، رویکرد قدما بویژه نظریات و استدلالات مخالفان و موافقان این پدیده در زبان عربی مورد بررسی قرار گیرد. در معناشناسی امروز، مسئله چند معنایی (polysemy)، که در ذیل روابط مفهومی در زبان طبقه بندی می شود، بیان همان اشتراکات لفظی در نزد قدماست. در این مقاله علاوه بر تعریف و توضیح اصلاح چند معنایی، سعی می شود مشابهات و اختلافات میان این دو اصلاح قدیم و جدید بازبینی شود. شایان ذکر است نظریات زبانی جدید وقوع پدیده چند معنایی در زبان را نتیجه همنشینی واژه ها می داند.
-
صفحه 97پژوهش حاضر پس از برسی نوروز و نفوذ آن در شبه جزیره عرب، چالش های بوجود آمده بدنبال مواجه شدن دین مبین اسلام با فرهنگ نوروزی و نیز سیاستهای خلفای راشدین، اموی و عباسی را در ارتباط با نوروز در عصر اسلامی مورد تحلیل قرار داده است. تداوم فرهنگ نوروزی در پیچ و خم های تحولات تاریخی در دوره اسلامی به عنوان گوناگون اعتقادی ریال اقتصادی و سیاسی مربوط بود. این عید باستانی به خاطر برورداری از پیامهای والای انسانی با شعارهای متعالی اسلامی هماهنگ شده و با این طریق توانست به تثبیت و پایداری خویش کمک کند. نوروز در اشکال گوناگونی در ادبیات عرب عصر عباسی از جمله در شعر عربی متجلی شد. سنتهای نوروزی همانند: رسم هدیه، آب پاشی، آتش بازی و... یا به طور مستقیم در اشعار عربی این دوره ظاهر شدند و یا در این ایام برای موسیقی دانان، شاعران و ترانه سرایان فرصتی فراهم آمد تا بتوانند آثارشان را به مناسبت نوروز عرضه داشته و به این وسیله تاثیر بزرگی بر رشد و ترقی شعر عربی در شکل و محتوا بگذارند.
-
صفحه 117آنچه در ادبیات موتیف «motif» نامیده می شود و ما در انجا معادل بن مایه را برای آن برگزیده ایم عبارتست از: موضوع، تصویر، طرح یا الگوی اصلی که با ظهور پی در پی در اثر ادبی، از خود رد پا می گذارد و جاذبه زیبایی شناسی آن را بالا می برد. البته ممکن است به عنوان نشانه یا نماد محتوا و یا تجزیه یک اثر ادبی تجلی کند. این اصطلاح در نقد ادبی جدید، یکی از سرفصل های مهم بررسی آثار ادبی تجلی کند. این اصطلاح در نقد ادبی جدید، یکی از سر فصلهای مهم بررسی آثار ادبی است و شاخص خوبی برای سنجش و پی گیری سیر اندیشه صاحب اثر و عبارت است از: عنصر، اندیشه، یا ویژگی های اصلی و مشخصا به ئو معنی: الف) مضمون یا موضوع اصلی که آن را خوب بپرورند و یا به آن بپردازند مثلا در یک قطعه موسیقی، کتاب و... ب) تصویری که در یک طرح تکرار شود. بنابر این هر یک از اندیشه های حاکم بر این اثر ادبی یک موتیف است که می توان بخشی از مضمون اصلی و متشکل از یک شخصیت، تصویر تکرار شونده یا الگوی کلامی باشد. بر مبنای این دید، مقاله حاضر به بررسی بن مایه های تصویری در شعر «صدای پای آب» سهراب سپهری می پردازد: صنعت و ماشینیزم، نمادهای طبیعت، وطن و زادگاه، عرفان به معنی جدید، زندگی و مرگ.
-
صفحه 123صادق چوبک یکی از نویسندگان چیره دست معاصر ایران است که پس از شهریور 1320 با تاسی از صادق هدایت و همچنین تحت تاثیر شیوه های نویسندگان آمریکایی به نوع آوری در ادبیات داستانی ایران دست زد. وی در شمار واقع بین ترین داستان نویسان معاصر ایران است که با نگاه بیطرفانه و بی ترحم به فساد و زشتی، واقعیت زمانه خود را به نمایش گذاشته و زندگی رقت بار مردم جنوب ایران را توصیف می کند. نویسندگی چوبک را می توان به دو دوره مستقل تقسیم نمود. شهرت چوبک به سبب آثار نخست اوست که ویژگی های ممتاز و منحصر به فردی دارد. ساختمان و شکل پرداخت داستانهایش در این دوره قوی و سنجیده و سرشار از وصفهای تازه و همراه با ایجاز و فشردگی است. اما آثار دوره دوم او علی رغم ارائه دیدگاه فردی از معنای زندگی و استفاده از شخصیتهای سطوح پایین جامعه و بکارگیری زبان عامیانه و تصویرگری هنرمندانه از جامعه ایران، نتوانسته است خوانندگان دوره نخست را قانع و راضی کند. نگارنده در این مقاله کوشیده است نقاط ضعف و قوت آثار چوبک را مورد بررسی قرار دهد.
-
صفحه 153ادبیات فارسی – چه شعر و چه نثر – آمیخته با مطالب اخلاقی، عرفانی و تربیتی است. گویی ادبیات بدو ن آنها بی روح و جان است و فارسی زبانان با چنین ویژگی به ادبیات خو گرفته اند. سعدی از میان دیگر همترازان خود نسبت به مسائل تربیتی و اخلاقی عنایتی ویژه داشته و حتی به این مهم در مدح پادشاهان نیز توجه کرده است. از آنجا که در گلستان، بخصوص در باب های هفتم و هشتم، موضوعات تربیتی فراوان مشاهده می شود، بر آن شدیم تا با توجه به عوامل و زمینه های تربیت فردی، این دو باب را منطبق بر حکمت عملی در اخلاق ناصری بررسی کنیم.
-
صفحه 173باستان شناسان اتلال و اماکن تاریخی را از دیدگاه های مختلف باستان شناختی خود و از منظرهای گوناگون مورد مطالعه، تحقیق و تبین قرار می دهند، گاهی یافته ها را از نظر دوره زمانی دسته بندی می نمایند و زمانی تکنیک و شیوه ساخت آنها را مد نظر قرار می دهند و بعضا شیوه تولید مورد اهمیت قرار می گیرد، و زمانی هم بر مبنای یافته ها سعی بر بازسازی اعتقادات و آئینهای انسان گذشته را دارند و گاهی هم از منظر زیبایی شناسی و هنر و یا معماری... در این مقاله سعی بر معرفی آثار یک محدوده جغرافیایی با توجه به مستندات و بررسی های باستان شناختی شده است که از دوره پیش از تاریخ شروع می شود و با اشاره به اماکن دوره تاریخی و خصوصا اسلامی ختم می گردد.
-
Page 1The Arabic literary criticism has passed various stages up to its modem formation. Each stage has its own characteristics. Then through different processes of its development it reached the peak. One may notice excellent creativity, innovations, and systematic approach. OF course, the experts have their own ways of calssification for these stages. Some believe in detail and some in brief These stages, in general, have been scientifically surveyed in this research.
-
Page 17As mentiones in the first article concerning Bosti and his poetical works, the great poets have always expressed and described the grand virtues of God and his creature, the manso as to construct a better life for him. Many things in common can befound in the Arabic and Persian poems. The great poets, such as Bosti; Daghighi, Motenabbi; Haddad, Sadi,. .., stated these outstanding virtues in the most beatiful way in their poetical works. In this vesearch, it has been tried to survy and put forward these poems.
-
Page 37Eulogizing has been quite common in the Arabic literature for centures, and in terms of its theme, it has various sort which eulogizing our holy prophet is the most significant type. Eulogizing him emerged in his time. The eulogizers praised his ethics, various moralities, different virtues, his pure ancestors, his nice ways of life, his love and affection toward people, etc. Shoghi is one of these eulogizers. He presents a fantastic image of Our Holy Propht. He describes his virtues, miracles, miray, jihad, shafat, social system, etc.
-
Page 57Mohamed Javad Bahmanyar an Iranian scholar and scientist (J330 AH/1296 A.H) has com posed apoem in rajas meter reqarding Arabic sentences and it's Rinds as a completion for the al, alfeya of Ibn malek the Andolusian. this wniier has began with an introdue tion concerning Persiam learned men and writers and thair role in the field of Arabic researches in the Past and future. Their presents a summary about scientific life of Ibn, Malek, composer of Alfeya and mohammedI avad Bahmanyar the poet of the com pletion. In the end explans Bahmanyar's poem with it's 52 verses. we hope this uncle makes Arubveaders acquained with persian's cieniific abilities and their services which have rendered to the Arabic syntax, and the students of the Arabic syntax find their favourite in it
-
Page 77The category of verbal participation is one of the subjects being studied By the linguists, esp. in semantics. In this vesearch, it has been tried to investigate the old approaches toward this phenomenon in the Arabic language and philology. In modem semantics it is called as polysemy. Here the polysemy and its technical terms has been scientifically defined. The similarities and differences have also been described and compared. Modem linguists believe that the polysemy phenomenon has been created due to collocations.
-
Page 97In this research, it has been tried to survy the Norooz Celebration and its challenges in the Islamic civilization, esp. in the Caliph periods. Since this ancient celebration was full of moral and humanistic concepts, it could immediately find a special harmong with the newly formed Islamic culture. This celebration has been presented in the Arabic literature in different forms. There fore, in this way, it could cause a great development in the literary tradition of the Arabs.
-
Page 117The literary term "motif' is the subject matter, image, main plot and literary pattern of a literary work which enhances the aesthetic attraction of the work. It may also emerge as a symbol of its content oran experience in a literary work. In modem literary criticism this term is one of the important elements of a literary work to be criticized with. Here, the pictorial motif of sepehri's poem called "Sedaye Paya Ab"has been surved. The industry and machinism, natural symbols, homeland, modern mysticism, life, and death have been thoroughly considered and studied.
-
Page 123Sadegh Choobak is one of the outstanding authors and novelists in the modem Persian literature. He was also under the intellectual influence of Hedayat and American authors. He is one of the most realistic Iranian novelists. His works may be classified in two different periods. His first works are more well - known and have unique characteristics. His description of the phenomena of every day life is really wonderful. Here, his literary strenghths and weaknesses along with the reasons for creating his major works have been consideredand scientifically Surveyed.
-
Page 153The Persian literature, whether verse or prose, is filled with the ethic, moral, mystical, and educational concepts and ideas. Among the great poets, Sa' di has a specific approach toward these supreme notions. One may notice many moral and educational concepts and attitudes in the 7th & 8th chapters in his Golestan. In this research, it has been tried to survey the various factors and grounds of moral training of people from Sadi viewpoint on the basis of the practical wisdom in Naseri Ethics.
-
Page 173The archaeologists have studied the historical structures and ancient monuments from different perspectives They sometimes survey them in terms of their periods and they also investigate their way of construction on the basis of various techniques. They can reconstruct the beliefs, rites and rituals, customs, artistic attitudes,. .. of the people who built these monuments. In this research it has been tried to study and introduce certain ancient monuments and items in the old and historical zone of Varamin.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.